پیشنهادات نرم افزارهای کاربردی اطلاعیه ها سفارش آنلاین مقایسه محصولات سفارش کاتالوگ ورود به سایت ثبت نام کنید راهنمای خرید
سبد خرید
کاتالوگ آنلاین

محافظ جان RCD

محافظ جان RCD
محافظ جان RCD

کلید محافظ جان RCCB, RCBO) RCD ) 

اساس کار کلیدهای محافظ جان حفاظت در برابر برق گرفتگی به صورت غیر مستقیم است یعنی در اتصال فاز به بدنه کاربرد دارد و این کلید در برابر تماس مستقیم با برق حفاظت ایمنی مطمئنی نخواهد داشت. این وسیله دارای سه دسته سیم پچی برروی یک هسته آهنی می‌باشد تا وقتی که i2 =i1 باشد شار مغناطیسی برآیند در داخل هسته صفر است و ولتاژی در سیم پیچ سوم نخواهیم داشت، ولی به محض بروز اتصالی بدنه در بار آنگاه به دلیل اینکه مقداری از جریان به صورت جریان نشتی وارد زمین می‌شود آنگاه برآیند این دو تا جریان صفر نخواهد شد و در هسته نیز بر آیند فوران صفر نمی‌شود یا به عبارت دیگر در هسته تغییر فوران خواهیم داشت که این تغییرات فوران در سیم پیچ سوم ولتاژی القای میکند و کلید محافظ جان عمل می‌کند وسیستم را قطع می‌کند. به عبارت دیگر کلید با مقایسه جریان ورودی با جریان خروجی نشتی را تشخیص میدهد و در صورتی که جریان نشتی در مداری که کلید در آن واقع شده است بیشتر از حساسیت کلید باشد، کلید عمل کرده و جریان ورودی و در نتیجه مدار را قطع می‌نماید. کلید های محافظ جان به صورتی ساخته می شوند که قبل از صدمه رسیدن به فرد باعت قطعی مدار شوند .این کلیدها برای قطع مدار در برابر اضافه‌بار و اتصال‌کوتاه طراحی نشده‌اند. گونهٔ دیگری از این کلیدها که افزون بر جریان نشتی به اضافه‌بار هم واکنش نشان می‌دهند RCBO نامیده می‌شوند. از مزایای دیگر استفاده از کلیدهای محافظ جان جلوگیری از بروز آتش سوزی وهمچنین برق گرفتگی در اثر وجود جریان نشتی می‌باشد. باتوجه به اینکه جریان ۵ / ۰ آمپری می‌توان باعث بروز آتش سوزی شود، کلید محافظ جان با تشخیص جریان نشتی و قطع جریان ورودی، مانع از بروز آتش سوزی می‌شود. همچنین از آنجا که در صورت وجود جریان نشتی در بدنه وسائل برقی و یا سیستم سیم کشی ساختمان، این جریان به مرور زمان زیاد می‌شود و احتمال سوختن وسایل برقی و سیستم سیم کشی ساختمان را به وجود می‌آورد لذا استفاده از کلیدهای حفاظت از خطر برق گرفتگی، با توجه به کاهش میزان هدر رفتن انرژی الکتریکی و برق مصرفی. صرفه جوئی اقتصادی را نیز در بر خواهد داشت. این کلید ها که طبق حساسیت خود در دو مدل صنعتی و خانگی ساخته می شوند، علاوه بر حفاظت افراد در برابر تماس مستقیم و غیر مستقیم برق ، به دلیل خود داری از نشتی جریان موجب حفاظت از دستگاه ها و تجهیزات صنعتی می شوند. اگر حساسیت کلید ها تا 30 میلی امپر یاشد این کلید در نقش حفاظت از جان و اگر حساسیت آن بیش تر از 30 میلی امپر باشد به عنوان حفاظت از تجهیزات صنعتی استفاده می شود .

انواع تیپ های محافظ جان : 
 کلید محافظ جان تیپ AC 
 کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ AC قابلیت تشخیص جریانهای نشتی با شکل موج متناوب AC را دارند. این گروه از کلید محافظ جان بصورت 2 پل و 4 پل در دسترس است. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی 0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت می باشد. این محافظ جان تنها تجهیزات تک فرکانس AC را ساپورت میکند .

کلید محافظ جان تیپ A و تیپ A+
کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ A قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی را دارند. این گروه کلید محافظ جان در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 80 آمپر و رنج جریان نشتی 0.5A , 0.3A , 0.1A , 0.03A , 0.01A بوده و ولتاژ کاری 200 تا 400 ولت است. مدل خاصی از این کلید محافظ جان برای شبکه هایی با ولتاژ 500 ولت نیز ارائه شده است. 

کلید محافظ جان تیپ B و تیپ B+ 
کلید محافظ جان یا کلید محافظ نشتی جریان RCCB تیپ B قابلیت تشخیص جریان نشتی با شکل موج متناوب AC و مستقیم DC پالسی تا فرکانس 1 مگاهرتز و مستقیم DC صاف را دارند. این گروه کلید محافظ جان نیز در انواع 2 پل و 4 پل ارائه می گردند. رنج جریان نامی از 16 تا 125 آمپر و رنج جریان نشتی 0.03A تا 0.3A بوده و ولتاژ کاری 230 تا 400 ولت است. همچنین مدلهای خاصی از این تیپ محافظ جان با قابلیت کار تا ولتاژ 500 ولت و یا رنج جریان نشتی تا 0.5 آمپر نیز وجود دارند. 

کلید محافظ جان تیپ F 
محافظ جان های تیپ F جهت محافظت تجهیزات کنترل فرکانس همچون اینورتر ها ، سافت استارتر ها و... به کار می روند. 

کلید محافظ جان تیپ S 
محافظ جان های تیپ s از نوع تاخیری هستند و عملکردی متفاوت از دیگر rcd ها دارند.rcd های تیپ s برای حفاظت از اشخاص استفاده نمیگردد . زیرا ممکن است اجازه دهند جریان برای مدت طولانی غیر قابل قبول از طریق بدن جریان یابد. این محافظ ها برای جلوگیری از آتش سوزی های الکتریکی مناسب هستند و معمولا با درجه حساسیت 100 mA ساخته می شوند زیرا احتراق آتش نیاز به ترکیبی از جریان و زمان (معمولا200mA در200ms) دارد و زمان پاسخگویی rcd های تیپ s در این محدوده است . 

کلید محافظ جان تیپG
RCD های تیپ G از نوع تاخیری هستند (حداقل 10ms) و جهت حفاظت اشخاص و تجهیزات به کار می روند علی الخصوص در جاهایی که خطوط برق طولانی است و ظرفیت بالایی دارد. 
انواع روش‌های حفاظت در برابر برق گرفتگی:
۱ - حفاظت توسط ولتاژپایین، ولتاژ کاری پایین و محدود کردن انرژی
۲ - حفاظت توسط عایق بندی
۳ - حفاظت توسط پوشش‌ها و روکش‌ها
۴ - حفاظت توسط ایجاد فاصله
۵ - حفاظت توسط سیم ارت
هریک از روش‌های حفاظتی فوق، دارای مزایا و معایب خاصی هستند و استفاده انحصاری از هر کدام از روش‌های بالا، دارای نواقص و محدودیت هایی می‌باشد. متخصصان صنعت برق جهت رفع این محدودیت ها، به فکر ساخت وسیله‌ای افتادند که بتواند در هنگام برق گرفتگی و اتصال کوتاه، در مدت زمان بسیار اندک و با نشت کمترین جریان، عمل کرده و اشخاص را در برابرخطرات ناشی از برق گرفتگی حفظ نماید و به همراه روش‌های دیگر، بیشترین حالت حفاظت در مقابل تماس مستقیم و غیر مستقیم، در محیط کاری و تماس‌های ناخواسته تامین نماید که این وسیله همان کلید RCD می‌باشد.

فاصله گذاری بین RCD ها:
۱- فاصله گذاری موازی: در این روش حفاظت هر خط توسط یک RCD مجزا تامین می‌گردد ودر صورت بروز اتصالی فقط همان خط قطع می‌گردد.
۲- فاصله گذاری سری: در این روش تعدادی RCD به صورت سری باهم نصب می‌شود در این شرایط باید جریان نامی قطع کلید پایین دست را 1/3 جریان نامی قطع بالایی انتخاب می کنیم

راهنمای نصب و مشخصات کلید محافظ جان برای حفاظت از خطربرق گرفتگی{جریان نشتی}

۱. دمای کاری کلید محافظ جان جهت قطع جریان نشتی متناوب از -۳۵ تا ۷۰+ درجه سلسیوس با قدرت قطع  4 تا 10 کیلو آمپر می‌باشد.
۲. جهت حفاظت محافظ جان و مدار در مقابل اتصال کوتاه و اضافه بار بایستی فیوز پشتیبان (Back-Up Fuse) در RCCBها با توجه به جریان نامی کلید و مشخصات ارائه شده در کاتالوگ نصب گردد.
۳. کلید محافظ جان با جریان نامی از ۶ تا ۱۰۰ آمپر تولید می‌شوند.
۴. کلید محافظ جان جهت استفاده مشترکین تکفاز (خانگی) به صورت دو پل (فاز + نول) و مشترکین سه فاز (صنعتی) به صورت چهار پل، که می‌تواند همراه با نول و یا بدون نول (در سیستم‌های ۳ سیمه) بکار رود.
۵. میزان جریان قطع خودکار کلید‌ها (حساسیت) از ۱۰ میلی آمپر تا ۰/۵ آمپر، و مدت زمان قطع حداکثر ۱۵۰ میلی ثانیه است.

دستورالعمل نصب:
با توجه به مقررات و استاندارد‌های بین المللی، رعایت موارد ذیل در نصب کلید‌های محافظ جان ضروری می‌باشد:
۱-قبل از نصب بایستی با میلی آمپرمتر مخصوص میزان نشتی جریان در مداری که قرار است کلید فوق نصب گردد اندازه گیری شود و در صورتیکه میزان جریان نشتی بیشتر از ۲۰% حساسیت جریان نشتی نامی کلید باشد پس از نشت یابی و رفع نقص، اقدام به نصب کلید گردد. این نشتی می‌تواند بین فاز و زمین، نول و زمین، فاز یا نول با فاز‌ها و نول‌ها مدار‌های مجاور باشد که در تمام حالت‌های فوق کلید اقدام به قطع مدار می‌نماید.
۲-درمورد کلید‌های دوپل سیم نول به ترمینال مشخص شده با علامت N. و سیم فاز به ترمینال مشخص شده با علامت L. متصل می‌شود.
۳-در سیستم تکفاز، دو سیم نول و فاز و در سیستم سه فاز، چهار سیم (سه فاز و نول) بایستی به ورودی و خروجی کلید متصل گردد. ۴-با توجه به موقعیت نصب، سیم‌های ورودی و خروجی می‌توانند از بالا و یا پائین به کلید متصل شوند که این امر در کارکرد کلید اثری نخواهد داشت.
 ۵-درجه حفاظت کلید‌ها برای جلوگیری از ورود اجسام خارجی برابر با IP۴۰ می‌باشد.
 ۶-کلیه عملیات نصب و رفع نقص بایستی توسط فرد متخصص انجام شود.
 ۷-ترمینال‌های ورودی و خروجی کلید‌ها با توجه به آمپر کلید برای بالاترین قطر کابل یاسیم در نظر گرفته شده و از این نظر مشکلی وجود نخواهد داشت.
 ۸-همراه با کلید محافظ جان امکان استفاده از کنتاکت کمکی نیز وجود دارد.

دستورالعمل دوره بهره برداری:
قطع جریان برق توسط کلید محافظ جان نشان دهنده آن است که حداقل یکی از وسایل برقی موجود در مدار و یا اینکه سیم کشی ساختمان دارای جریان نشتی می‌باشد که در این صورت باید ابتدا دو شاخه کلید وسائل برقی را از پریز‌ها بیرون آورده و پس از وصل مجدد کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی مطابق با موارد زیر عمل نمود:

۱-چنانچه کلید محافظ جان دوباره جریان برق را قطع نمود: این امر بدین معنی است که در سیستم سیم کشی داخل ساختمان و یا سیم‌های خروجی از مدار کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی جریان نشتی بوجود آمده است و تا زمانی که این نشتی وجود داشته باشد کلید قابل وصل نخواهد بود و هر بار پس از وصل کلید، بلافاصله فرمان قطع می‌دهد که در این صورت بایستی توسط فرد متخصص نسبت به رفع نقص اقدام گردد.
۲-در صورتی که بعد از خارج نمودن کلیه وسایل برقی از مدار، کلید حفاظت از خطر برق گرفتگی، جریان برق را قطع نکند: این امر بدین معنی است که در سیستم سیم کشی ساختمان مشکلی ندارد و یکی از وسائل برقی دارای جریان نشتی به بدنه می‌باشد که در این صورت وسائل برقی را تک تک به برق وصل نموده تا کلید قطع نماید، قطع کلید نشانه آن است که آن وسیله برقی دارای جریان نشتی به بدنه می‌باشد که بایستی نسبت به رفع نقص آن اقدام گردد

گرداورنده : مهندس نسترن معصومی

(7) 30 مهر 1398